Trong các vấn đề tài chính, rất nhiều người quan tâm đến lãi suất chiết khấu. Vậy lãi suất chiết khấu là gì? Tác động của nó như thế nào, và ông thức tính lãi suất chiết khấu ra sao. Các bạn hãy cùng A Sideway tìm hiểu tất cả những thông tin về lãi suất chiết khấu qua nội dung bài viết này nhé.
Lãi Suất Chiết Khấu Là Gì?
Để hiểu được lãi suất chiết khấu là gì, ta cần phải hiểu được hai khái niệm là chiết khấu và chiết khấu ngân hàng.
Chiết khấu là việc một doanh nghiệp giảm giá niêm yết của một sản phẩm hoặc dịch vụ tương ứng một tỷ lệ phần trăm nhất định. Chiết khấu có nhiệm vụ thu hút người mua đặt hàng và sau đó thanh toán kịp thời.
Chiết khấu ngân hàng là tín dụng ngắn hạn của các ngân hàng thương mại, khách hàng sẽ chuyển nhượng quyền sở hữu các giấy tờ có giá chưa đến hạn thanh toán cho ngân hàng để nhận lại một khoản tiền tương đương giá trị đến hạn trừ đi lợi tức chiết khấu và phí hoa hồng.
Hiểu một cách đơn giản, chiết khấu ngân hàng là mua giấy tờ có giá ngắn hạn thấp hơn mệnh giá và thanh toán khi đến hạn thanh toán.
Lãi suất chiết khấu là lãi suất mà ngân hàng Nhà nước đưa ra với các khoản tiền mà ngân hàng trung ương cho các ngân hàng thương mại vay để đáp ứng nhu cầu tiền mặt ngắn hạn hoặc bất thường của các ngân hàng thương mại này.
Lãi suất chiết khấu là một thuật ngữ rất quen thuộc đối với những người làm việc trong ngành tài chính – ngân hàng. Hiểu một cách đơn giản, đây là mức lãi suất do ngân hàng nhà nước áp dụng khi cho vay, và đối tượng cho vay ở đây không phải là khách hàng mà là các ngân hàng thương mại.
Khi tỷ lệ tiền mặt dự trữ của ngân hàng thương mại không thể đảm bảo an toàn, thì ngân hàng thương mại sẽ xem xét để vay tiền từ ngân hàng trung ương. Lãi suất chiết khấu cũng là một công cụ trong chính sách tiền tệ, ảnh hưởng quan trọng tới hoạt động của cả ngân hàng nhà nước và các ngân hàng thương mại.
Công Thức Và Cách tính lãi suất chiết khấu
Lãi suất chiết khấu có thể tính bằng chi phí huy động vốn, và trung bình trọng số chi phí vốn.
Lãi suất chiết khấu có thể được tính bằng chi phí huy động vốn. Đây là tỷ lệ lợi tức mà người góp vốn mong muốn thu lại từ dự án. Hay nói cách khác, lãi suất chiết khấu chính là chi phí sử dụng vốn, hay còn gọi là chi phí cơ hội của vốn.
Ví dụ: Nếu bạn rút tiền tiết kiệm với lãi suất 5% để tham gia đầu tư, thì bạn có thể tính lãi suất chiết khấu là 5%.
Trung bình trọng số chi phí vốn
WACC = chi phí sử dụng vốn trung bình của một doanh nghiệp.
Một doanh nghiệp có 2 nguồn gọi vốn chính là vốn góp cổ đông và vay thương mại.
Đối với vay thương mại, chi phí của khoản nợ là lãi suất của khoản vay (1-tax)*lãi suất.
Đối với vốn góp cổ đông, chi phí vốn cổ phần là thu nhập mong muốn của cổ đông.
Chi phí sử dụng vốn trung bình của một doanh nghiệp có thể tính bằng chi phí sử dụng trung bình của hai nguồn vốn trên.
WACC = re * E/(E+D) + rD(1-TC)* D/(E+D)
Trong đó:
- re là tỷ suất thu nhập mong muốn của cổ đông
- rD là lãi suất mong muốn của chủ nợ
- E là giá thị trường cổ phần của công ty
- D là giá thị trường nợ của công ty
- TC là thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp
Công thức tính tỷ suất thu nhập mong muốn của cổ đông là như sau:
- re = [Div0(1+g)/P0] + g
Trong đó:
- P0 là giá cổ phiếu của doanh nghiệp trong thời điểm gốc
- Div0 là cổ tức của cổ phiếu doanh nghiệp trong thời điểm gốc
- g là tỷ lệ tăng trưởng dự kiến của cổ tức
Lãi suất tái chiết khấu phải đảm bảo các yếu tố nào
Lãi suất chiết khấu là Ngân hàng trung ương áp đặt. Thế nhưng, trên thực tế có rất nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến việc quyết định lãi suất chiết khấu. Vậy những yếu tố nào ảnh hưởng đến lãi suất chiết khấu là gì, thì có 4 yếu tố chính sau đây:
Mức cung cầu về tiền tệ trên thị trường tài chính
Đây là một trong những yếu tố cơ bản nhất và quan trọng nhất ảnh hưởng trực tiếp đến việc hình thành lãi suất chiết khấu. Cung tiền tệ là tổng số tiền tệ được sử dụng để giao dịch và thanh toán trên thị trường.
Chính phủ chính có quyền kiểm soát mức cung tiền tệ và có những điều tiết cụ thể để tiền có giá trị. Cầu tiền tệ là nhu cầu về tiền tệ của các cá nhân, đơn vị, tổ chức, để sử dụng tiền làm phương tiện mua bán, trao đổi, giao dịch,…
Mối quan hệ giữa lãi suất chiết khấu và mức cung cầu tiền tệ là mối quan hệ theo tỉ lệ nghịch. Nếu mức cung tiền tệ tăng so với mức cầu tiền tệ, lãi suất chiết khấu sẽ bị giảm và ngược lại.
Lạm phát tỷ suất chiết khấu
Lạm phát chính là sự tăng mức giá chung một cách liên tục của các loại hàng hóa và dịch vụ theo thời gian, cũng có nghĩa là sự mất giá trị của một loại tiền tệ nào đó. Khi lạm phát xảy ra, có khả năng sẽ xảy ra ảnh hưởng xấu đến mọi mặt của đời sống bao gồm kinh tế, chính trị và xã hội của một đất nước. Trong đó, tác động đầu tiên của lạm phát chính là tác động lên lãi suất, bao gồm lãi suất chiết khấu.
Để tránh cho nền kinh tế bị suy thoái, các Ngân hàng trung ương thường có xu hướng hạ thấp lãi suất nhằm kích thích tăng trưởng tín dụng ở các ngân hàng thương mại (nới lỏng tiền tệ).
Ngược lại, để kiềm chế lạm phát thì các Ngân hàng trung ương thường nâng lãi suất chiết khấu, từ đó hạn chế khối lượng tín dụng được đưa vào cung ứng cho nền kinh tế.
Về tổng thể, lạm phát dự tính tăng thì đồng nghĩa lãi suất chiết khấu cũng tăng. Ngược lại, nếu lạm phát giảm thì lãi suất chiết khấu cũng sẽ giảm.
Chính sách về tiền tệ hiện tại của Chính phủ
Tất cả chính sách về tiền tệ của chính phủ đều có thể ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến mức lãi suất chiết khấu. Bởi vì Chính phủ chính là nơi cung ứng tiền tệ, đồng thời Ngân hàng Trung ương có vai trò chỉ huy đối với toàn bộ hệ thống ngân hàng của một đất nước.
Với công cụ lãi suất, Chính phủ sẽ thực hiện các chính sách nhằm điều chỉnh và bình ổn nền kinh tế. Lãi suất tăng sẽ khiến cho nhu cầu tiêu dùng và đầu tư giảm, khi đó Ngân hàng Trung ương sẽ cắt giảm lãi suất chiết khấu cho các ngân hàng thương mại và ngược lại.
Rủi ro kỳ hạn tín dụng
Kỳ hạn của tín dụng ngắn hơn thường sẽ có có nguy cơ vỡ nợ và tiếp xúc với lạm phát ít hơn so với các kỳ hạn của tín dụng dài hơn. Điều này cũng sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến mức tăng hay giảm của lãi suất chiết khấu.
Đánh giá ưu điểm và hạn chế của nghiệp vụ chiết khấu trong ngân hàng
Ưu điểm:
- Đây là nghiệp vụ có ít rủi ro, khả năng thu hồi nợ của ngân hàng cực kỳ chắc chắn.
- Chiết khấu là hình thức tín dụng đơn giản, rất ít phiền phức đối với ngân hàng, do thủ tục và quy trình cho vay tương đối đơn giản.
- Chiết khấu không để vốn của ngân hàng phải “đóng băng”.
- Thời hạn chiết khấu ngắn (ngắn hơn 90 ngày) và ngân hàng thương mại có thể dễ dàng xin tái chiết khấu hối phiếu ở các Ngân hàng có nhu cầu về vốn.
- Tiền cấp cho khách hàng khi chiết khấu sẽ được chuyển vào tài khoản tiền gửi của khách hàng, và tạo thành nguồn vốn cho ngân hàng.
Hạn chế:
- Các ngân hàng đôi khi phải nhận chiết khấu cho các hối phiếu giả mạo, có nghĩa là những hối phiếu này không thực sự xuất phát từ quan hệ thương mại do một số cá nhân tự ý phát hành nhằm mục đích lừa đảo ngân hàng.
- Người chịu trách nhiệm thanh toán giấy tờ có giá mất đi khả năng thanh toán trước và khi giấy tờ có giá đến hạn thanh toán.
Nghiệp vụ chiết khấu trong ngân hàng có rất nhiều ưu điểm
Các câu hỏi khác về chiết khấu
Tỷ lệ chiết khấu là gì?
Tỷ lệ chiết khấu là lãi suất được dùng để chiết khấu các dòng tiền mặt chảy vào và chảy ra có liên quan đến các dự án đầu tư. Với các dự án thuộc khu vực tư nhân, tỷ lệ chiết khấu sẽ dựa trên chi phí bình quân về vốn mà công ty phải chịu.
Lãi suất tái chiết khấu là gì?
Lãi suất tái chiết khấu được tính dựa trên số tiền ghi trên thương phiếu hoặc giấy tờ có giá trước thời hạn thanh toán. Mức lãi suất tái chiết khấu phụ thuộc vào khả năng thanh toán của cá nhân có nghĩa vụ trả số tiền trên thương phiếu hay giấy tờ có giá.
Lãi suất tái chiết khấu áp dụng đối với ngân hàng trung ương, tổ chức tín dụng mua lại thương phiếu, và các giấy tờ có giá.
Nghiệp vụ chiết khấu là gì?
Chiết khấu ngân hàng là một nghiệp vụ tín dụng ngắn hạn của các ngân hàng thương mại. Các khách hàng sẽ chuyển nhượng quyền sở hữu những giấy tờ có giá chưa đến hạn thanh toán cho ngân hàng thương mại, khách hàng sẽ nhận lấy một khoản tiền bằng giá trị đến hạn trừ đi lợi tức chiết khấu và tiền hoa hồng.
Chiết khấu hối phiếu là gì?
Chiết khấu hối phiếu là một hành vi mà người sở hữu hối phiếu sẽ nhượng lại hối phiếu cho một người khác để lấy tiền đối với hối phiếu chưa đến kỳ hạn thanh toán và luôn luôn dưới mệnh giá của hối phiếu.
Số tiền chiết khấu sẽ tùy thuộc vào lãi suất chiết khấu và kỳ hạn còn lại của hối phiếu. Nếu lãi suất chiết khấu thấp và kỳ hạn còn lại của hối phiếu ngắn, thì số tiền chiết khấu sẽ nhỏ và ngược lại.
Tái chiết khấu là gì?
Tái chiết khấu là việc ngân hàng thương mại hoặc ngân hàng nhà nước sẽ áp dụng việc mua lại các giấy tờ có giá vẫn còn thời hạn thanh toán, những giấy tờ đáng tin cậy này thuộc sở hữu của các ngân hàng khác theo tỉ suất tái chiết khấu nhất định. Những giấy tờ có giá này đã được các ngân hàng chiết khấu và tái chiết khấu ở thị trường thứ cấp.
Tiền chiết khấu là gì?
Chiết khấu tiền mặt được cung cấp cho các chủ thể là những khách hàng, khi khách hàng thanh toán các hóa đơn trong một khoảng thời gian cụ thể hoặc khi khách hàng thanh toán tiền mặt cho người bán thay vì sử dụng tấm séc hoặc thẻ tín dụng.
Chiết khấu tiền mặt sẽ được ghi trong các thỏa thuận hợp đồng và được sử dụng để thưởng cho khách hàng thanh toán sớm trên hóa đơn của họ.
Chiết khấu thương mại, thương phiếu là gì?
Chiết khấu thương mại là khoản mà doanh nghiệp bán giảm giá niêm yết cho khách hàng mua với khối lượng lớn. Chiết khấu thương phiếu là hình thức tín dụng của các ngân hàng thương mại, thực hiện bằng việc ngân hàng thương mại mua lại thương phiếu chưa đáo hạn của khách hàng.
Nói cách khác, đây chính là việc bán thương phiếu cho ngân hàng để nhanh chóng thu tiền về với giá thấp hơn giá thương phiếu. Đặc điểm của mô hình tín dụng này là khoản lãi trả ngay khi nhận vốn.
Qua bài này, các bạn đã hiểu được lãi suất chiết khấu là gì, cũng như những tác động của nó đến thị trường. Hy vọng bài viết này đã giải đáp tất cả những thắc mắc của bạn về lãi suất chiết khấu.
